OĞUZ BOYLARINDAN BOZOKLAR

Bozoklar

Bozoklar, Türk mitolojisinde "Göksel Boylar" (semavi kavimleri) ifade etmek için

 kullanılan bir kavramdır. Bunlar, Oğuz Han’ın ikinci (gökten inen) eşinden olan

üç oğlu ve onlardan türeyen boylardır. Altın Yay’ın sahibidirler. 24 Oğuz

boyundan 12'sini oluştururlar.

Bozok Boyları

1) Kün Alp / Gün Han

a)   Kayı: Sağlıklı, katı anlamındadır. Üç kıta ve yedi denizde altı yüz yıldan fazla iktidarda olan Osmanlı sülalesi bu boydandır.

b)  Bayat / Bayad: Zengin, saygın anlamındadır. Maraş ve çevresine hâkim olan Zülkadiroğulları, İran'da yaşayan Kaçarların bir kolu (Şamabayatılar), Horasan'da Kara Bayatlar, Maku ve Doğubeyazıt hanları, Erbil ve Kerkük Türkmenlerinin çoğu bu boydandır.

c)   Alkabölük / Alkaevli: Nereye gitse başarır anlamındadır. Türkiye ve Âzerbaycan'daki Alaca, Alacalılar adı taşıyan yerler bu boyun hatırasıdır.

d)  Karabölük / Karaevli: Siyah odalı, siyah çadırlı anlamındadır. Karalar ve karalı gibi coğrafî yer adları bunlardan kalmadır. Osmanlı zamanında şehzadeleri eğiten Lala'lar bu boydan seçiliyordu. Türkiye ve Kırım civarlarında yaşamışlardır.

2) Ay Alp / Ay Han

 

a)    Yazgur / Yazır: Çok ülkesi olan demektir. Ak Yabgu dönemindeki Yenikent yabguları, Batı Türkistan'daki Cend Emirleri, Karadaş denilen Horasan yazırları, Toroslardaki Gündüzoğulları Hanedanı bu boydandır

b)    Düger / Tohar: Birikenler, döğüşenler anlamındadır. Yenikentli Vezir, Aydur, Harput-Diyarbakır-Mardin hâkimleri, Artuklular, Sincar-Siverek, Suruç arasındaki eski Caber Beyleri, Memluklar devrinde Halep, Hama elleri, Hazar Denizi doğusundaki Saka Boyu Toharlar; Malatya Toharıs, Dağıstan'daki Digor ve Kars ve Arpaçay sağındaki Digor kazası bu boydan hatıradır.

c)    Totırka / Dodurga: Ülke almak ve hanlık yapmak anlamındadır. Sivas doğusundaki Tüdergeler bu boydandır.

d)    Yaparlı: Mis kokulu anlamındadır. Misk ticareti yapan Yaparlı oymağı bu boydandır. Yaparlı oymağının Akkoyunlu ve Giraylı camilerinin mihrap duvarına bu güzel ıtriyattan kattıklarından hâlâ kokmaktadır. Diyarbakır ve Kırım'da hatıraları vardır.

 

3) Uldız Alp / Yıldız Han

a) Avşar / Afşar: Çevik ve vahşî hayvan avına hevesli, avcı anlamındadır. Huzistan beyleri, Konya'daki Karamanoğulları, Nadir Şah ve hanedanı, Urumiye ve Horasan Avşarları bu boydandır.

b) Kızık / Kırık: Çok ciddi ve kuvvetli anlamındadır. Gaziantep, Halep ve Ankara çevresindeki Kızıklar, Doğu Gürcistan'da ve Şirvanın batısındaki ovalığa Kazak adını verenler bu boydandır. Kırıklı aşiretleri bu boyun nişanesidir.

c) Bekteli / Beğdili: Ulu, aziz anlamındadır. Harzemşahlar, Halep çevresindeki Beydililer bu boydandır.

d) Kargın / Karkın: Taşkın ve doyurucu anlamındadır. Akkoyunlu ve Halep-Hatay bölgesindeki Kargunlar, Azerbaycan'daki Karhun köyleri bu boyun adındandır.

Bozoklar

           

Gün Han      

Kayı

Alkaevli

 

Bayat

Karaevli

Ay Han

           

Yazır

Döğer

Dodurga

Yaparlı

Yıldız Han    

Afşar

Beğdili

Karkın

Kızık